EVLENME GELENEKLERİ 2020 07, 03:43
Gelenekler-Görenekler
EVLENME GELENEKLERİ
Yörede evlenme yaşı yirmili yaş civarıdır. Genellikle tek eşliliğin tercih edildiği yörede, akrabalarla evlendirme isteği ön plandadır. Mirasın bölünmemesi amaçlı bu uygulamada alınacak gelinin veya damadın aynı kültürden, tanıdık bir yerden olması da etkendir.
Bir genç evlenme isteğini ailesine hissettirebilmek için; Babasının ayakkabısının birisini ters çevirir, bazen de ayakkabıyı kapı eşiğine çivi ile çakar veya baba yanında iken ayakkabısını ters giyer (sağ ayakkabı sola, sol da ayakkabı sağa). Bu; “beni evlendirin“ anlamına gelir.
Genç kızlar, evlenme isteklerini bazen davranışlarındaki canlılıkla, bazen de aile fertleriyle geçimsizlik olarak dışa vururlar.
Evlenemeyen kızların kısmetlerinin bağlı olduğuna inanılır ve açılması için evliyalara gidilip dua edilir, Cuma günleri selâ vakti kilit açılır (bahtım böyle açılsın diye).
Evlenecek çağa gelmiş erkek için, düşünülen kızın evine amca dayı hanımları bir araya gelerek kız görmeye giderler. Gidenlerin içinde evlenme çağında kızı olmayanlar olmalıdır, “sen kızını neden vermiyorsun” diye sorarlar. Kızdan su istenir, bardağın ve halıların temizliğine, evin düzenine bakılır. İzlenim olumlu ve gençler de birbirini beğenmişse kız evine bir aracı yollanır ve “ağızları aranır“ kız verilecek gibiyse birkaç gün sonra dünür gidilir ve buna “dünür düşme“ denir. Kız istemeye giderken yumruk büyüklüğünde bir taş götürülür ve ev sahibi görmeden dış kapının arkasına konulur. (Bağlarüstü köyü)
Erkek tarafının aile büyükleri, oğullarına almayı düşündükleri kız evine giderler. Yapılan sohbet içerisinde en yaşlı kişi konuya girer ve “Allah’ın emri Peygamberin kavliyle kızınızı oğlumuza istiyoruz“, kız evi de “kısmetse olur“ der. Kız evi akrabalarına sorar, eğer akrabalardan kıza talip varsa öncelik onlarındır ve gelenlere kız verilmez. (Damlaçimen beldesi) İlk istenişte kız verilmez, çevrede “çengelde kokmuş eti mi vardı da hemen verdiler“ diye dedikodular çıkar. Zorla alınan kızın daha makbul olacağına inanılır. Oğlan evi birkaç gidişten sonra kız evi kızı vermeye niyetliyse biraz süre ister, bu süre içinde oğlan araştırılıp soruşturulur. Oğlan evine haber gönderilir, gelip söz kesmeleri istenir.
Söz Kesme
Kız evinin davetinden sonra, erkek tarafı aile büyükleri, bir araya gelerek kız evine giderler. Bu toplantıda gelin ve damada “söz yüzükleri“ takılır. Nişan, düğün tarihleri, kız evinin istekleri konuşulur ve karara bağlanır. Söz kesildikten sonra, gelin ve damat adayı tarafından orada bulunanların elleri öpülür, dualar okunur. Bütün işlerin tatlılıkla gitmesi için şerbet içilir veya lokum yenir.
Eksik Görme
Gelin adayı, annesiyle birlikte, erkek evince, alış-verişe götürülür. Takı ve eşyalar yanında, nişan kıyafeti ve düğün için gelinlik, ayrıca kız tarafının yakınlarına da hediyelik gömlek, elbiselik, çorap vs. alınır. Buna “eksik görme“ denir.
Nişan
Genellikle hafta sonları kız evinde yapılır. Nişana davet için, erkek evinden birisi çıkar ve davet ettiği her eve bir şeker veya davetiye verir. Daveti yapan kişiye “okuyucu“ denir. Daveti yaparken verdiği hediyeye de (bu çoğunlukla şeker olur) “mum“ denir. (Alan Köyü)
Nişan genellikle kız evinde yapılır. Kadınların katıldığı nişandan bir gün evvel gelinin eline “çufa kınası” yakılır. Çeşitli bitkisel desenlerin yapıldığı şablonların yumurta sarısıyla el içine ve üstüne yapıştırılarak uygulanan çufa kınası; bir gelin, bir kız tarafından gelinin eline yakılır. Kına yakılırken türküler söylenerek gelin ağlatılır. (Merzifon Akören Köyü)
Kız evinde, gelenlere yemekler verilir, getirilen hediyeler, sesi gür biri tarafından bağırılarak çevreye duyurulup orta bir yerde oturan gelinin başında çevrilir (töre çevrilmesi), takılar takılır.
Nişan sabahı gelin adayı kayınvalidesinin evine iki kova su götürür. Yanında sağdıcı da vardır. Kayınvalide de geline bir çeyrek altın takar. Su dağıtma işlemi çok yakın akrabalara da yapılır. Sağdıca “gız baccılı“ (kız başı anlamında) denir. (Alan Köyü)
Nişandan bir hafta sonra kız tarafı oğlan evine gönderilmek üzere ev ahalisine, damat adayına çeşitli hediyelerden (pijama, terlik, iç çamaşırı, kayınvalideye elbiselik kumaş, gömlek vs. dir.) oluşan bir bohça hazırlanır ve gönderilir. Buna “yüzük gönderme“ ,“bohça gönderme“ denilir. (Kayabaşı Köyü)
Nişanlılık süresinde, Dini Bayram olursa kız evine kurbanlık ve hediyeler gönderilir. Nişanla düğün arasında bayram ya da hıdırellezde oğlan tarafı geline bayramlık yollar, kıyafet, iç çamaşırı ayakkabı vs. şeylerden oluşmuş hediyelere eğer kurban bayramıysa kurbanlık bir koç ve birde altın bilezik eklenir. Kurban gönderilmeden önce süslenir. Kimi yerlerde hıdırellezde gelin ve yakınları alınarak Gani Baba türbesine götürülür, erkek tarafı yakın konu komşularına da haber verir, gelmek isteyenler gelin için hediye getirirler, türbenin içine bir ip asılır ve getirilen hediyeler üzerine tutturulur. (Eraslan Beldesi)
Kiraz mevsiminde oğlan evi mevsim meyvelerinden oluşan bir sepet hazırlar eş, dost yakın akrabalara haber verilir geline hediyeler alınır, sepetin yanına bir altın takılır, kız evi hazırlık yapar buna “gelin kirazı“ denir. Gelen davetliler de geline hediyeler getirir. Odanın içine bir ip gerilir herkes getirdiği hediyeyi bu ipe asar. (Merzifon Akören Köyü)
Nişan, çiftlerin anlaşamaması veya aileden kaynaklı bazı sorunlardan dolayı bozulabilir. Nişanı eğer erkek tarafı bozduysa kız tarafına gönderilen hediyeler geri verilmez. Aksi durumda verilir. Nişanı atılmış bir genç kız kolay kolay evlenemez.
Çeyiz Asma:
Kız çeyizinin büyük çoğunluğunu el işleri oluşturur, çeyizin çeşitliliğini ailenin ekonomik durumu belirler. Çeyiz için hazırlanan gelin yatağının, yorganının ve yastığının hazırlanmasına itina gösterilir. Bunların boşanmış ya da çocuğu olmayan kişilerce hazırlanmasına izin verilmez. Ayrıca gelin döşeği ya da yorganı en çok güvenilen kişilere diktirilir. Kötü niyetli kıskanç kişilerin, büyü yaptırıp muska koymasından çekinilir. Gelin yatağına ilişkin başka bir uygulamada; yatak dikilip bittikten sonra üstünde (çocuğu olsun diye) erkek çocuk yuvarlanır.
Kızın yıllardır işleyip hazırladığı çeyizi düğünden birkaç gün evvel oğlan evine getirilir. Gelin adayı, yakın arkadaşlarıyla gelerek çeyizi oğlan evinde kendisi için ayrılmış odaya serer. Oğlan evi gelenlere yemek ve çay ikram eder. Düğün süresince çeyiz odası gezilebilir.
-
KIŞLA PANSİYON - HOSTEL Antalya
08 2023, 17:17 -
KAYSERİ- ETNOGRAFYA MÜZESİ GÜPGÜPOĞLU KONAĞI
2020 09, 18:38 -
AKSARAY-AKSARAY MÜZESİ
2020 09, 18:38 -
BURSA-KARAGÖZ EVİ MÜZESİ
2020 09, 18:38 -
MALATYA-ARSLANTEPE AÇIK HAVA MÜZESİ
2020 09, 18:38 -
MALATYA-ATATÜRK EVİ MÜZESİ
2020 09, 18:38 -
KONYA-SAHİP ATA VAKIF MÜZESİ
2020 09, 18:38 -
GAZİANTEP-GORGO MEDUSA CAM ESERLER MÜZESİ
2020 09, 18:38 -
ELAZIĞ-ELAZIĞ ARKEOLOJİ VE ETNOGRAFYA MÜZESİ
2020 09, 18:38 -
EDİRNE-LOZAN ANITI VE MÜZESİ
2020 09, 18:38